Tijd voor een goed gesprek! Een waarschuwing vooraf.

Zin in nu eens een echt goed gesprek? Niet doen! Nadat ik 4 volwassenen in de vorm van 2 echtparen in de film Carnage (bloedbad) van Polanski zag die elkaar lang bezighielden om tot dat goede gesprek te komen, kwam ik erachter dat juist de wens om nu eens echt goed me elkaar te praten, maakt dat het niks wordt.

Ontaarding
Op inhoud  ben je vaak allang klaar met elkaar, maar gevoelsmatig wil je nog iets van de ander. Dat is het moment waarop het noodlot toeslaat. De afbreker hangt in de lucht als het zwaard van Damocles en als het valt … kan het nog heel lang duren voordat je naar huis kunt met het gewenste goede gevoel.

Ook in het promotieonderzoek ‘Overleg, niet voor de vorm’ van Patrick Vermeulen staat een conclusie die ik hier graag aanhaal: regelmatig wordt er geen of zelfs een negatief effect van overleg gevonden. Toch samenkomen en met elkaar willen praten? Lees dan verder, over een mogelijk ‘goed’ verloop van een ‘goed’ gesprek.

Gesprektechnieken alleen werken niet
Als volleerd communicatie-expert beschik ik over alle gesprektechnieken die op aarde bestaan om goede gesprekken te voeren en vrede op aarde te bewerkstelligen. Toch heb ik gemerkt dat dit alleen niet voldoende is. De intentie die met die technieken gepaard gaat luistert nauw. Te zien hoe snel de goede verheven bedoeling omslaat in afbrekende gedachten en intenties is het analyseren waard.

Drie slechte goede gesprekken uit het dagelijks leven:
Op het werk
*Een goed bedoeld oriënterend kennismakingsgesprek, ontaardde in een eenzijdige gedragstest met ondervraging. Hoe ik ook probeerde, ik kreeg het gesprek niet op een gelijkwaardig uitwisselingsniveau. Uiteindelijk wilde ik alleen nog maar een paar stevige psychische rammen uitdelen door het plaatsen van lullige opmerkingen over de ander.
In de gang
*In een drukke gang nam iemand uitgebreid en vriendelijk de tijd om mij te vertellen dat ze niet lullig wilde doen maar gewoon niet geïnteresseerd was in mijn mans werkzaamheden. De persoon in kwestie bleef deze boodschap ondanks mijn begripvolle opmerkingen, herhalen. De dreun die ik wilde uitdelen groeide aan.
Aan de telefoon
*Tijdens een telefoongesprek waarin ik goed voorbereid mijn zorgen vertelde over de omgang van onze kinderen met elkaar, wilde iets in mij heel graag nog even zeggen dat de zoon van de ander stommer was dan de mijne.

Verheven tot elkaar komen.
Verheven en vol goede bedoelingen treffen we elkaar aan, rond praat-, koffie-, en overlegtafel, thuis, op visite, in café restaurant, in de gang, aan de telefoon en op het werk, onze beste beentjes voor. En dan gebeurt het:
– De ander is het niet met je eens, of jij bent het niet eens met de ander (ja dat kan!),
– Het gaat ineens over iets heel anders dan gewild,
– Er komt plots een verborgen frustratie of pijnpunt op tafel (die iemand persoonlijk wordt
   aangerekend),
– Er slaat een toon aan die niet zint,
– Iemand zegt iets wat nergens op slaat (vind jij),
– Er is geen interesse voor wat er gezegd wordt maar toch blijft iedereen zitten totdat de
   spreker
   wegens gevoelde desinteresse ontploft (figuurlijk),
– Niemand zegt iets en iedereen kijkt vol goede bedoelingen en glimlachend naar elkaar.
– Iemand praat zonder dat iemand weet waarover het gaat.

Het noodlot slaat toe: het beste beentje voor wil trappen
Welk goedbedoeld en te lang gevoerd gesprek ook, het omslagmoment van verhevenheid naar chagrijn, frustratie, moeheid, ergernis breekt altijd aan, het omslagmoment dat het beste beentje voor wil gaan trappen. In zo’n omslagmoment laat ieder zijn persoonlijke achterkant van verhevenheid en goede bedoelingen zien. De pijn is niet meer te harden en er moet teruggeslagen worden om te kunnen vertrekken met goed gevoel.  Na elke slag echter krijg je er weer een terug.

Hoe te stoppen? Drie opties op rij.
1.Weglopen
gaat een team samen de hei op om nu eens even echt goed te praten met elkaar. Waarover? Over de kern van de zaak. Een heel weekend lang.  Waar leiden die goede gesprekken toe? Tot venijnig (terug)rammen. De enige manier om er een eind aan te breien is weglopen, wat een van de teamleden ook doet.
2. Praatloosheid
Ineens begrijp ik alter-ego Toos Hobbema ook beter die de Westlandse neiging heeft om haar bakkies in de schuur zwijgzaam en denkend aan het werk dat nog moet gebeuren, door te brengen, zo nu en dan ongearticuleerd een mompeling laten klinkend, vrij voor ieders interpretatie. Niet te veel praten en gewoon je werk doen: ‘Je mot niet prate maar werreku’.
3. Heb het hart!
 ‘Heb het hart niet’, was een waarschuwing, uitdagend of verbiedend uitgesproken door mijn oma als ze vermoedde dat je iets heel naars ging doen. Heb het hart wel, betekent dan dat je je hart opent, aanzet, groot maakt, om over je eigen schaduw heen te kunnen stappen. Het is een ware kunst om gesprekvoerend door het leven te gaan met een open hart, voor de ander en jezelf. Hoe idioter de ander (volgens jouw norm), hoe moeilijker. Het hart zit van angst potdicht. Toch is het proberen het waard!

Waarschuwing in de wind?
Heb je toch het voornemen om de komende tijd te gaan praten? Open dan je hart en neem mee:
* Er is geen kern van de zaak en al helemaal niet een die je gezamenlijk deelt.
* Verlies jezelf niet tijdens het winnen van de ander.
De aanname dat er een kern van de zaak is, maakt dat mensen bij elkaar gaan zitten en wachten tot de kern vanzelf bovendrijft. Hoe meer wachttijd, hoe meer bloedbad want … tijdens het wachten op de kern praten we om het praten, zonder focus, en dan kunnen er ineens dingen uitkomen die geen verheffende werking hebben. Blijf bij je eigen kern en laat de ander de ander.

Verantwoorde tips ter afsluiting
In het promotieonderzoek ‘Overleg: niet alleen voor de vorm!’ van Patrick Vermeulen staan drie succesfactoren voor overleg genoemd die ik hier graag aanhaal (vrij vertaald):
1. Weet met welk doel je bijeen bent.
2. Maak een keuze: doe mee of niet. Natuurlijk gaat dat makkelijker als je aansluiting voelt bij
    de heersende normen in de groep, je steun ervaart voor je aanwezigheid en je
    persoonlijkheid aansluit bij anderen (aldus Vermeulen).
3. Heb aandacht voor elkaar en ieders individuele motivatie, capaciteit en gelegenheid om
    aanwezig te zijn.

Veel plezier gewenst met de goedbedoelde goede gesprekken en ter lardering de korte-film ‘Wachten op Harold: http://www.mathijsgeijskes.nl/www.mathijsgeijskes.nl/wachten_op_harold.html