Categorie archief: verbindend werken

Boerenles in leiderschapsland. Over taal en vechten bij samenwerken.

Ook koeien vechten met elkaar! Dat leerde ik van mijn buurman, boer van huis uit. Ze drukken elkaar fijn in een hoek van de stal of vreten al het eten in hun eentje op. Ze verwonden elkaar daarbij zo mogelijk met hun horens waarbij een ader raken dodelijk kan zijn. Die rustige, langzame, herkauwende dieren, proberen elkaar er onder te krijgen. Als zelfs koeien vechten, dacht ik, hoe hou ja dan hoop dat het tussen mensen anders kan? Dat geweldloosheid een haalbaar streven is? Of zijn wij heel anders dan koeien en is er geen wolkje aan de lucht? Dat viel tegen, toen ik wat recente momenten aan me voorbij liet gaan.

Gewelddadige communicatie
Hoewel wij mensen elkaar op kantoor over het algemeen niet fysiek belagen, is het geweld wel aanwezig. Met onze taal komen we een heel eind. Enkele handreikingen om de herkenbaarheid van gewelddadige communicatie te herkennen en de bruikbaarheid ervan te overwegen, in prive en werk:

Schep op en kleineer
Ondertitel: wat ben ik gelukt en wat ben jij mislukt.

  • ‘Kijk toch eens hoe mooi mijn tuin erbij staat’. ‘Jij woont toch in dat huis met die dooie bomen in de voortuin’
  • ‘Ik ben naast mijn baan als advocaat ook rechter, universitair docent, directeur, adviseur, schrijver, politicus, schilder en hoogleraar’. ‘Wat deed jij ook al weer voor werk’?

Sta ‘on top’
Ondertitel: alles en iedereen bestaat ter meerdere eer en glorie van mij.

  • ‘Dat wist ik al’. ‘Dat doe ik al’. ‘Niks nieuws onder de zon’. Pak intussen het nieuwe en andere op en verbindt het met jezelf: zo vallen anderen steeds weg in jouw alwetendheid. Wees all-inclusive!

Blaf af
Ondertitel: je moet je kop houden en ik mag alles zeggen wat ik wil.

  • Reageer boos als iemand zich een gelijkwaardige positie aanmeet door bijvoorbeeld te willen overleggen. Doe dit met dreigende voornemens, liefst in juridisch onbegrijpelijke taal en wens iemand veel succes met zn verdere leven wegens de in jouw ogen mislukte manier waarop deze dit tot dan toe heeft geleid.

Onder-ondertitel: ik geniet ervan je tegen de stalmuur fijn te drukken.

Keur af
Ondertitel: je bent dom en lastig, stoor me niet.

  • Reageer onthutst op een opmerking van een ander en zeg: ‘Daar wil ik het niet over hebben’.

Denigreer
Ondertitel: alles wat jij zegt heeft geen waarde, alles wat ik zeg is van belang.

  • ‘Je zegt dat nu wel, maar dat zegt mij verder niets’.

Speel vals
Ondertitel: Ik win, jij verliest.

  • Verzin een verhaal of een feit dat jouw succes of waarheid luister bij zet en de ander in een kwaad daglicht plaatst.

Negeer
Ondertitel: je bestaat niet, ik wel.

  • Kijk de ander niet aan terwijl je praat en reageer nergens op: val verbaal en nonverbaal stil als de ander iets zegt. Wacht tot de ander stopt met praten en ga dan weer door vanaf het punt waar je gebleven was met je verhaal. Beantwoord schriftelijke vragen niet!

Sta in het licht
Ondertitel: Wat fijn voor jou dat ik er ben.

  • Kijk als Barbie of Ken: maak een mooi gezicht, glimlach en staar naar een punt beneden je met in gedachte een op jou gerichte fictieve filmcamera. Zo blijft alle energie en aandacht bij jou.

Deze strategieën helpen je bij het behoud en de versterking van je eigen positie, met dubbel effect want je duwt de ander tegelijkertijd de afgrond in. Uitgangspunt hierbij is wel dat je je eigen (al dan niet verzonnen) status, roem, rijkdom en macht als het belangrijkste op aarde ziet.

En nu geweldloos
Als geweld brengt wat we eigenlijk willen, waarom zouden we dan voor geweldloosheid gaan? Hier biedt Marshall Rosenberg ons de helpende hand: wat we eigenlijk willen is verbinding! Of volgens David Van Reybrouck: vrede! O ja, dat is ook zo.

Op weg van geweld naar geweldloosheid.

5 stappen aan de hand van de fabel De boeddha en de terrorist.

1. Naar het ontwikkelen van innerlijke kracht
Het geweld dat we normaliter vertonen om de ander er onder te krijgen, hebben we om te zetten in iets anders:

  • De macht van het zwaard berust op de zwakheid, onderwerping en machteloosheid van anderen. Elke poging om over anderen te heersen en hen te bestrijden loopt uit op tranen, frustratie en teleurstelling, of op oorlog.
  • Ontwaak uit deze slaap van niet verbondenheid, onwetendheid en angst, uit de slaap van anderen willen overheersen. Probeer het eens met de macht van de liefde.

2. Naar macht over jezelf
In plaats van sterker te worden over anderen, is het de kunst om onafhankelijk te worden van de dynamiek tussen macht en machteloos tussen jou en anderen. Stap uit deze dynamiek en wees ervan bevrijd door de aandacht te richten op je levensenergie en zo de ruimte aan de macht van de liefde te geven.

  • De macht van de liefde komt van binnenuit terwijl de macht van het zwaard je van buitenaf wordt opgelegd. Verwezenlijk de macht van binnen. De macht van de geest, de liefde, het meededogen, de vriendschap.

3. Naar onbevreesdheid
Je liefdevol tonen tegenover gewelddadigheid vraagt onbevreesdheid, vanuit innerlijke kracht: de macht over je eigen angst en boosheid.
De boeddha doet de terrorist van daaruit een aanbod: ik bied je mijn vriendschap of mijn leven. De behoefte aan vriendschap blijkt groter.

  • Vriendschap is de manier om je te verbinden en te ontwaken.

Mededogen is behulpzaam bij onbevreesd: de diepe betrokkenheid bij wat de ander beleeft of ervaart, in het besef van een gemeenschappelijke, gedeelde menselijkheid.

4. Naar leven vanuit empathie
Wees goed voor elkaar, zorg voor elkaar: leef je empathie. Het goede nieuws: empathie is ons al aangeboren! We zijn geprogrammeerd om goed voor elkaar te zijn.

  • Alle wezens, mensen en niet mensen, zijn op natuurlijke wijze uitgerust met deze aangeboren kracht die vrijkomt door de band van gemeenschappelijkheid, wederkerigheid, vriendschap en liefde.

Ook de neurowetenschappen tonen aan dat hoe meer empathie we ervaren, hoe meer oxytocine we afscheiden: een zichzelf versterkend effect. Met een prettig gesprek, elkaar vriendelijk aankijken, empathisch een hand geven, iemand hartelijk toespreken, creëer je dus al vrede! Geweld daarentegen vermindert het aantal oxytocine receptoren. Elk geweld is daarom schadelijk voor de mens

Geweldloze communiceren is een methode die je concreet de ingang wijst naar hoe empathie te ervaren: luisteren naar gevoelens en eigenlijke behoeften van jezelf en die van de ander en die te benoemen.

  • Woorden zijn zo niet langer routinematige automatische reacties maar weloverwogen antwoorden die voortkomen uit een bewustwording van onze waarnemingen, emoties en verlangens.

5. Meditatie
Meditatie (in feite toegepaste neurowetenschap) helpt om empathie te ervaren, geweldloos te communiceren, innerlijke kracht te ontwikkelen en macht over eigen angst en boosheid te verkrijgen. Zeer toegankelijk is meditatie door yoga of door het programma mindfulness, een geseculariseerde meditatievariant van het boeddhisme, ontwikkeld door moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn.

En de boer?
Die bouwt een ronde stal voor de koeien, zodat er geen hoeken zijn om een andere koe in weg te drukken, die zaagt de horens af en ontneemt de koe de gevaarlijke wapens, die verdeelt het eten eerlijk en let op de gezondheid van alle koeien, ook ’s nachts en door niet op vakantie te gaan. Kunnen mensen zonder boer(in)? Kunnen wij leren ons zelf gelijkwaardig en geweldloos op te stellen, liefdevol en verbindend samen te werken?
De neurobiologie bewijst wat we eigenlijk al weten. Nu nog doen!

Mediteer, empatiseer en toon je echte kracht.

Edith Lindhout Leven en Werk
Training en Coaching in zelfbewust en vaardig leiderschap en samenwerken. Leven en Werk biedt in-company trainingen, individuele coachtrajecten, supervisie en een jaarlijks open trainingsprogramma.

Edith Lindhout opgeleid in kunstbeleid en -management, is communicatiespecialist  en begeleider van de ontwikkeling van mens en organisatie. Zij werkt vanuit inzichten in persoonlijke ontwikkeling en leiderschap, management en organisatie, communicatie, psychologie, yogafilosofie en systemisch werken.

Gebruikte literatuur: De Boedha en de terrorist – een fabel over geweld en spiritualiteit door Satish Kumar. Geweldloze communicatie – Marshall Rosenberg. Vrede kun je leren – David van Reybrouck en Thomas D’ansembourg.

Over je eigen drempel heen – met het oerbrein naar vertrouwen en commitment in 6 stappen.

Onlangs bezocht ik een team, waarin de teamleden al jarenlang een goede onderlinge band met elkaar hadden, behalve met de teamcoördinator. Het wederzijdse vertrouwen leek geheel verdwenen. Op de vraag wat er nodig was om de werkrelatie effectief te maken bleef het stil, niemand had enig idee. Ieder nam stelling en leek te wachten tot de ander zou vallen.

Lees verder

We zullen doorgaan, tot we …? Van doorwerkers naar duurzame werkers.

‘Die knie is gewoon helemaal naar de klote’ zegt zijn zaakwaarnemer Chiel Dekker. 
In de elfde minuut viel Kevin Strootman, de middenvelder van AS Roma, in de competitiewedstrijd tegen Napoli geblesseerd uit nadat hij in de zevende minuut al door zijn knie was gegaan. Niettemin speelde Strootman door, tot hij kort daarna definitief moest afhaken. Een MRI-scan wees een dag later uit dat de schade in zijn knie enorm is: gescheurde kruisbanden, een kapotte meniscus en een beschadigde mediale band. Inspanningsfysioloog Raimond Verheijen, directeur van de World Football Academy, is verbaasd dat Strootman doorspeelde nadat hij al door zijn knie was gegaan. ‘Kevin zal zich moeten dwingen deze blessure te analyseren. Hij is het slachtoffer van een typische ziekte uit het voetbal, die van: niet zeiken, doorspelen. Hij had zijn carrière beter moeten beschermen’.
Een exemplarisch geval dat mij in mijn begeleidingswerk in verschillende varianten ter oren komt:
  • Waarom werk ik zo hard? Ik lijk wel een workaholic. Hoe kan ik stoppen?
  • Waarom werk ik nog steeds zo hard, terwijl ik me heb voorgenomen het anders te doen, rust te nemen tussendoor.
  • Waarom heb ik geen zin meer in werken na het behalen van een major deadline, en vind ik dat stom van mezelf?
  • Ik ben helemaal leeg, wat moet ik doen om weer door te gaan?
  • Elke vergadering is het rammen, ik hoor niet eens meer wat er gezegd wordt.
Doorwerken
Het gaat hier duidelijk niet om ‘duurzaam werken’ maar om ‘doorwerken’. De vraag is wat maakt dat we over eigen grenzen heengaan en los van de eigen maat handelen? Wat is zo belangrijk, dat we stoppen met het voelen en aannemen van de eigen grenzen. Wat is het in ons dat eigen grenzen negeert omwille van een te  behalen doel?
Universele kenmerken van een niet duurzame werker
Welnu, in mij is dat de ‘Toos Hobbema’ en omdat ik door deze Toos nogal veel verstand van werken heb -door het simpele gegeven dat deze geboren en getogen is in het Westland- weet ik dat door het niet voelen en aannemen van fysieke, psychologische en emotionele grenzen, het mogelijk is om door te gaan, lang door te gaan, langer door te gaan tot … ‘ik een ons weeg’. Om welke reden is Toos overigens onbekend. Enkele uitspraken van de Westlandse Toos Hobbema geven echter de universele kenmerken van een niet duurzame doorwerker goed weer:
1. Werkmentaliteit. De meeste van mijn collegiale relaties bestaan uit niet meer dan het bespreken van werkonderwerpen in zo kort mogelijke tijd. Mensen vinden mij niet ‘gezellig’ en hebben geen gevoel van ‘contact’. Dat verbaast mij niet want dat is ook nooit mijn bedoeling geweest, wat mij wel verbaast is dat ze dat missen.
2. Succesvol functioneren. Het gaat er om je taak goed uit te voeren. Het moet sowieso lukken, whatever happens.
3. Out of the box werken. Als een Arnold Schwarzenegger in gevaar, sta ik elke ochtend vol adrenaline op om ‘al het werk’ te verzetten, dat ik bovendien zelf creëer als het er niet is. Ik zoek  bergen om in te hakken, ik zoek hoeveelheden om weg te werken. World, here I am.
4. Werkidentiteit. ‘Ik ben want ik werk’, ‘Ik werk dus ik besta’, ‘Ik ben het werk dat nog gedaan moet worden’, ‘Ik ben mijn werk’.  Alles wat ik deed, dus ook die dingen voor de lol, pakte ik effectief en efficiënt aan. Ik was werk. Ik zag werk. Ik deed werk. Ik leefde met werklijstjes. Voor het volledige artikel kijk  gerust ook nog even op: http://edithlindhout.nl/werkhouding/werkmentaliteit-een-persoonlijke-casus-over-de-invloed-van-regionale-cultuur-op-identiteitsvorming-en-werkhouding/
Vullen of voelen
Doorwerken om niet te voelen, of niet voelen om door te kunnen werken, in beide gevallen gaat het om het naar de hand zetten van de werkelijkheid.
Het niet-voelen maakt in elk geval dat onaangename beelden, gedachten en gevoelens geen voet aan de grond krijgen en de doelgerichtheid niet verstoren. Het gaat bij de doorwerker niet om de weg maar om het resultaat.
Het is een niet willen aannemen van dat wat er is en zich aandient. Het gaat erom wat wij doorwerkers willen dat er is en het najagen daarvan. Doorwerken om te vullen in plaats van te voelen.
Split
Opvallend is de scheiding die wij doorwerkers blijkbaar kunnen maken tussen wat we willen bereiken (zonder perse te weten waarom), en onze eigen fysieke, emotionele, mentale en psychologische grenzen (de menselijke maat).
Het is een scheiding tussen ons zelf als mens, levend wezen, aanwezigheid met aardse grenzen, en ons zelf als werker, handelend wezen, doener. Een split tussen zijn en doen kort gezegd. We kunnen door een split als deze onmogelijk duurzaam gezond handelen. Ergens maken we op de lange duur een offer.
Overdag keihard ‘beuken’ en ‘s avonds naar de yoga-les, is een mooie uiting van de split. Of je eerst helemaal vol plannen en na keihard wegwerken van de lijstjes, opgelucht verzuchten dat er even leegte is, en tijd voor ontspanning.
Grensoverschrijding
De split tussen zijn en doen, ofwel spirit en doel, leidt tot grensoverschrijdend gedrag, zowel bij mensen als bij organisaties. Grensoverschrijdende leiders en medewerkers maken geen duurzame organisaties. Het is een vorm van geweld, deze grensoverschrijding. Of het nu een eigen grens, of die van de ander is die je overgaat, het is buiten de orde en proporties dus niet goed.
We zullen doorgaan, tot we … samen zijn
Als er geen grenzen zijn, dan zijn wij zelf onze grens. De ordening en de menselijke maat bieden ons handvatten. Als we die grenzen niet voelen, respecteren en hanteren, ontstaat er simpelweg oorlog, ruzie en ziekte. Op individueel niveau (burnoutje), op collectief niveau (ineffectieve organisaties) en samenlevingsniveau (Poetin). Het antwoord op de split is gelijktijdigheid, van aanwezig zijn en handelen. Dan heb je handeling vanuit spirit. 
Aanwezigheid, gewaar-zijn en gelijktijdigheid zijn zo de sleutelwoorden voor duurzaamheid.             
De wereld is overigens over 1 miljard jaar onleefbaar door de zon, dus wat maakt het eigenlijk uit. Als je alleen wilt voelen als je je goed voelt … prima dus. 
We zullen doorgaan, met het zweet op ons gezicht. Om alleen door te gaan, in een loopgraaf zonder licht. We zullen doorgaan we zullen doorgaan, tot we samen zijn. Lalalalala. 
Ramses Shaffy, uit: We zullen doorgaan.

Mijn buurman de drukker en zijn kracht van verbinding

‘Wat was de essentie van mijn werk?’ was de vraag die mijn buurman de drukker zich stelde bij het organiseren van zijn afscheid van de drukkerij. ‘Het leggen van verbinding tussen mensen’, was zijn antwoordMet deze woorden opende hij op 1 november 2013 zijn afscheidssymposium ‘De kracht van verbinding’. Een kort verslag voor iedereen die alles (ja alles!) wil weten over verbinding.
Overzicht van verbinding in chronologische volgorde:
1. Als geïnteresseerde leiderschapsprofessional bezocht ik op 1 november 2013 het symposium ‘De kracht van  verbinding’ in Cultuurhuis Stefanus in Utrecht.
2. Ik ontmoette toevallig de leider van het Cultuurhuis, die ik kende via mijn studie theaterwetenschap.
3. Zij blijkt een van de ‘best persons’ te zijn, beschreven in het boek ‘Best Persons en hun betekenis voor de Nederlandse achterstandswijk’, vanwege haar kunnen om verbinding tussen mensen in de wijkte leggen.
4. Ongeveer al mijn buren uit de witte Utrechtse centrumbuurt waren ook aanwezig op het symposium in de Utrechtse Vogelaarwijk Overvecht. Ik voelde mij buur onder de buren, gezamenlijk op wijkbezoekin de Vogelaarwijk. Onderdeel van een of ander uitwisselingsprogramma.
5. Historicus Wim Berkelaar meldde ons dat verbinding niet perse positief is. In 60 voor Christus zag de senaat verbinding als opportunisme, als iets negatiefs waarbij je met kaarten in de mouw het negatieve zoekt van de ander.
6. Verbinding is volgens de historicus onlosmakelijk gekoppeld aan conflict en is een proces van permanent zoeken tussen positief en negatief. Het is niet statisch, altijd in beweging, vol spanning, conflict en creativiteit.
7. Spreker Peter Blom, tegenwoordig directeur van de Triodos bank, bleek voormalig accountmanager geweest te zijn in de drukkerij van mijn buurman.
8. Hij stelde als economische tegenhanger van verbinding: scheiding, in de zin van ontbinding. De huidige trend in de economie is ontbinding want prijs ontstaat niet meer in samenhang met de context, maar op een schermpje.
9. De verbinding met de reële economie, en daarmee de diversiteit in klanten, is verdwenen. Economie is gaming geworden: met transactiebankieren snel geld verdienen en denken in eenheidsworsten. Het is geld verdienen zonder waarde toevoeging, geld verdienen met geld in plaats van door waardecreatie.
10. Het  ontstaan van prijs in verbinding met de context, in relatie met de ander, is economischefairness. Dat is langzaam geld verdienen, want het vergt relationele inspanning. Duurzaam bankieren is:kijken naar je klant.
11. Het gedachtegoed van de Russische schrijver Peter Kropotkin (1842 – 1921), prins en overtuigd anarchist, wordt geciteerd en blijkt de basis van de vriendschap van de drukker met de bankier en de historicus.
Ik heb Russisch gestudeerd.
12. Kropotkins werk gaat over persoonlijke ethiek en wederzijdse hulp. De beste mensen komen tevoorschijn door wederzijdse hulp en niet door strijd zoals Darwin beweert.
13. Iemand verkleed als Kropotkin (Kelder uitgeverij) presenteerde de speciaal voor deze gelegenheid opnieuw uitgegeven ‘Memoires van een revolutionair’ van Peter Kropotkin in de serie kritische klassiekers.
14. ‘Echte  verbinding komt aan op het contact tussen mensen’ zei mijn buurman ter afronding van het symposium. ‘De persoonlijke ontmoeting is de krachtigste manier van verbinding’.
15. ‘Soms is de verbinding met wie je zelf bent verbroken, is er ruis op de lijn. Wil je eigenlijk kunstenaar worden in plaats van drukker’.
16. Afscheid nemen van de drukker in de foyer. Hij keek over mij heen naar de andere gasten.
17. Verschil in woord en daad.
18. Verschil in organiseren en ontmoeten.
Wat wil hier geleerd worden?
– Alles hangt met alles samen.
– Dat leidt niet noodzakelijkerwijs tot overzicht en harmonie.
– Wel ook tot creativiteit, associaties en conflict.
– Verbinding is chaos.
Fijn dat u mij volgde!
Op weg naar samenhang in verbinding.