Categorie archief: teamwork

Alleen een hek stopt de sterke leider – het donker en licht in leiderschap

Aan de start van de leiderschapstraining vroeg een deelnemer mij hoe het fietsen naar mijn werk mij beviel, sinds ik verhuisd was van stadscentrum naar boerendorp. Sommige vragen brengen een hoop aan het licht.

Luchtig vertelde ik dat ik als stadse gewend was over elk loopje en fietsritje maximaal tien minuten te doen. Nu zat ik alleen al naar mijn werk veertig minuten op de fiets, waarbij ik me na tien minuten steevast afvroeg of ik hier wel de tijd voor had, hoe mooi de fietsroute door bos en weiland ook was.

Mijn uithoudingsvermogen werd op de proef gesteld. Fietste ik in het najaar fluitend elke dag tien kilometer heen en terug, met de weken en de komst van de donkerte en koude, maakte het fluiten plaats voor volharding. Het was eigenlijk te zwaar aan het worden en niet meer leuk.

Ongeacht de veranderde omstandigheden, was doorgaan mijn credo want: ‘als je eenmaal stopte, ging je nooit meer fietsen’ en ‘het was te doen’, want in mijn geheugen zat het feit dat mijn vader ook vijf dagen per week twaalf kilometer heen en weer fietste in elk weertype en seizoen.

Om mijn positieve volhardendheid vast te kunnen houden, diende ik wel mijn grenzen te negeren en die van mijn huisgenoten want als ik fietste, fietste iedereen. Te zwaar, te veel, te vaak en niet meer leuk bestonden niet. Dat die norm voor mezelf op den duur te hoog gegrepen was, maakte de situatie ongemakkelijk: ‘Hoe kon ik stoppen als ik wilde dat fietsen de norm bleef?’

Welnu, op een vroege ochtend in januari, fietste ik op een pikdonker bospad in volle vaart tegen een gesloten hek op dat ik niet had gezien. De volhardendheid was in een klap gebroken, de inkeer gedwongen ingezet. ’Winterstop!’ noemde ik de doorbraak, en alle betrokkenen haalden opgelucht adem.

Het hek als onvermijdbare leiderschapsles over het balanceren tussen kracht en kwetsbaarheid, tussen doorzetten en inkeren om de signalen op de weg mee te kunnen nemen in plaats van te negeren.
Leiderschap dat in dit balanceren de ruimte creëert om mee te kunnen bewegen met verandering, en de discipline kent om het op tijd anders te doen om onbedoeld destructief handelen te voorkomen.

En de trainingsgroep? Die ging zich bezinnen op de vraag of en hoe als team verder te gaan.
Een stevig effect van een onschuldig bedoelde vraag en antwoord.

Edith Lindhout
Leven en Werk – Leiderschap en Teamwork
Coaching, Training, Advies voor individuen, groepen, teams en organisaties.

Dreamteam: 5 stappen om het te zijn

Dreamteams
Samenwerking houdt mij bezig sinds ik werk, en dat was al op jonge leeftijd. Geboren in het Westland startte ik op de lagere school al met veel vreugde en verantwoordelijkheidsgevoel met ‘kissies papiere’ en later als 12-jarige met het meer volwassen werk zoals ‘knoppe, sortere, trille, plukke, snije en instoppe’. Zo maakte ik al vroeg kennis met het gevoel een belangrijke bijdrage te leveren aan het grote, volwassen goed georganiseerde geheel.

Kinderspel
Als kind was ik zo al onderdeel van veel ‘groepen’ geweest en telkens ervoer ik weer hoe werken hetzelfde als samen spelen was. Met lol het werk doen: kijken hoe je zo snel mogelijk het werk gedaan kreeg, hoe het sneller kon, hoe te bedenken hoe het beter kon en intussen lachen om jezelf en de ander dat je zo bezig was. Effectief en efficiënt met lol zeg maar.

Leuk? Daar doen we hier niet aan.
Ik leerde dat lachen tijdens het werk gelukkig maakt. Dat ontdekte ik vooral toen ik in een groep terecht kwam waar plezier maken verboden was vanwege het idee dat je dan langzamer ging werken. Dat dat niet zo is weet ik sindsdien zeker.

Serieus
Na mijn studie werd werk serieus en ik ook. Ik kwam in een groep terecht waar werken betekende interessant praten over het werk. Daarna kwam ik in een groep terecht waar de standaard reactie op een relativerende opmerking of grap over het werk was, dat dat vooral iets zei over ‘jezelf. Dit boorde alle relativering van ‘jezelf’ of het ‘zelf’ van de ander, de grond in samen met de luchtigheid en speelsheid.

Vanzelfsprekend dat het loopt
Door dit soort ‘niet leuk’ ervaringen, verleer je het spelen snel en ik realiseerde me steeds meer dat ik in mijn eerste werkjaren in Dreamteams had verkeerd: samen, lol, doelgericht, goed, snel en efficiënt in de uitvoering. Mijn uitgangspunt in samen werken is daardoor dat het in principe loopt! Ik raakte steeds meer geïnteresseerd in de vraag waarom samen werken soms niet loopt. Daar heb ik uiteindelijk mijn werk van gemaakt en onderstaand de 5 stappen genoemd om een dreamteam te kunnen zijn en blijven.

Het klinkt zo logisch, het lijkt zo makkelijk om op een leuke en doeltreffende manier samen te werken. Deze 5 stappen zijn essentieel:
Stap 1: van de norm uitgaan dat samenwerken loopt, leuk is en doeltreffend.
Herinner je je vroegste en leukste werkervaringen en neem je houding van toen weer mee in je huidige werk.
Stap 2: waar is de lol gebleven?
Waarom is teamwerk dan soms toch niet leuk? Stel jezelf en elkaar de vraag: waarom lachen we niet (meer)? Wat is er aan de hand? Wat is er zo erg dat we vast zitten? Waar is de lol, het spel gebleven? Waar wachten we op? Serieuze zaken verdienen uiteraard serieus de aandacht, maar lachen mag!
Stap 3: wees altijd ook positief
Vaak weten we goed wat niet goed is en waarom er niets te lachen valt. Som daarom ook steeds weer de dingen op die positief te waarderen zijn en zie de negatieve punten (als die er toe doen) als verbeterpunten in een bredere kijk. Los het op met: dit werkt dus niet. Hoe wel? Pak het aan en wees niet bang.
Stap 4: erken het ware teamgevoel
In een team van professionals stelde ik de vraag hoe het met het teamgevoel stond. ‘Er was geen teamgevoel’ was de energieloze reactie. Ging ik desondanks proberen weer wat leven en energie in dit team te pompen? Ik benoemde de situatie zoals die mij voorkwam: ‘jullie zijn als individuele professionals net een groep mensen bij de bushalte, ’s ochtends vroeg en geen zin’. Dat bleek een positieve reactie op te roepen: ‘we nemen in elk geval wel allemaal dezelfde bus’. Daarmee konden we gezamenlijk verder kijken.
Stap 5: zeg hallo en dag!
Een team is als eerst een groep mensen. Om van groepsgevoel naar teamgevoel te komen is het belangrijk dat teamleden ‘hallo’ zeggen tegen elkaar en ‘dag’ – heet welkom en neem afscheid. Met aandacht de relatie eer aan doen alvorens de taak uit te voeren. Maak oogcontact, wees aanwezig en bewust van de anderen. Je bent een mens, geen taak.
Stap 6: stop
De motivatie om een team te zijn is soms laag. Dat is pure informatie over de meerwaarde van het bestaan van het team. Als er toch geen meerwaarde van het teamwork is, voor professionals zelf en de kwaliteit van hun werk met klanten, dan klopt het dat mensen geen zin in een team hebben. Stop er gewoon mee. Er gaat niets mee verloren, behalve een idee. Als er wel iets verloren dreigt te gaan, is het bestaansrecht meteen helder. Vandaaruit is een nieuwe en constructieve beweging mogelijk.